“Literatür taraması, belirli bir konuda daha önce yayımlanmış çalışmaların bir özeti’’ olarak tanımlanabilmektedir. Literatür taraması terimi, kökeni (orijini) İngilizce olan ‘’Literature Rewiew’’ tamlamasından dilimize geçmiştir. Literatür taraması akademik bir çalışma yapılırken üzerinde en çok durulması gereken, hassas bir aşamadır. Kavram hem nicel hem nitel araştırmaların önemli bir basamağıdır. Literatür taraması konu uzmanlarına göre yalnızca akademik çalışmalarda değil tüm yenilikçi alanlarda (Mühendislik – İSG- Halkla İlişkiler) kullanılmaktadır. Literatür taraması yapılırken dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar, ipuçları bulunmaktadır.
Bunlar;
a. Bir Konu Belirlemek
b. Araştırmayı Sürdürmek
c. Okuma Esnasında Notlar Almak
d. Açıklayıcı ve Tutarlı Davranmak
e. Mantıksal Yapıyı Doğru Kurmak
f. Dönüt/ Geribildirimlerden (Feedback) Yararlanmak
olarak sınıflandırılabilmektedir.
- Bir Konu Belirlemek:
‘’Çağdaş bilimde, hakkında literatür inceleme yazısı yazılabilecek sayısız konu vardır. Bu yüzden inceleme konunuzun ilgi alanınıza girdiğine emin olun. Daha önceki çalışmalarınız ile aynı doğrultudaki bir konu hakkında yazmanız incelemenin kalitesi ve başarısı açısından oldukça önemlidir.’’(Enago Akademi: https://www.enago.com.tr/academy )
- Araştırmayı Sürdürmek:
‘’Konunuzu seçtikten sonra literatürü taramaya ve gerekli kaynakları toparlamaya başlayın. Bu esnada kullandığınız arama öğelerini dikkatlice takip edin. Ardından, daha sonra telafi etmek üzere, ulaşamadığınız kaynakların bir listesini yapın. Bir makale yönetim sistemi kullanırsanız daha verimli çalışabilirsiniz. Daha sonra mutlaka eski araştırmaları da kontrol edin.’’ - Okuma Esnasında Notlar Almak:
Önce makaleleri okuyup daha sonra da incelemeyi yazmaya başlarsanız birçok önemli noktayı kaçırabilirsiniz. Bu yüzden okurken gerekli yerlerde mutlaka not tutun. Bunu yaparken dikkat etmeniz gereken noktalardan biri, eğer bazı kısımları birebir kopyalıyorsanız tırnak işareti kullanmayı unutmamak gerekmektedir. İncelemenin son halinde bu alıntıları kendi cümleleriniz ile tekrar yazabilirsiniz. - Açıklayıcı ve Tutarlı Davranmak:
‘’ İyi bir literatür taraması sadece literatürün özetini içermez aynı zamanda metodolojik sorunlara ve araştırmalardaki eksiklere de işaret eder. Okurun literatür incelemesini okuduktan sonra, çalışma alanındaki başarılar, ana tartışma alanları ve araştırma soruları gibi konularda bir fikir edinmiş olması gerekir.’’ - Mantıksal Yapıyı Doğru Kurmak:
İncelemenin asıl bölümü olan içerik bölümü iyi organize edilmelidir. Özellikle incelemede okuyucunun anlayabileceği mantıksal bir yapı oluşturmak önemlidir. Peki, bunu nasıl yapacaksınız? Başlangıçta bir kavramsal şema çizmek işinizi hayli kolaylaştırır. Burada kullanacağınız bağlantılar inceleme metnini yazarken konuları birbirine bağlamakta oldukça işe yaramaktadır. - Dönüt/ Geribildirimlerden (Feedback) Yararlanmak:
Literatür incelemeleri de aynı araştırma makaleleri gibi hakem değerlendirmesi sürecinden geçer. Buradan aldığınız geri bildirimleri inceleme yazınızı geliştirmek için kullanabilirsiniz. Bu geri bildirimlerde genellikle yazarın gözden kaçırdığı yanlışlıklar, tutarsızlıklar ve belirsizlikler ortaya çıkar. Siz de incelemenizi sakin bir kafayla tekrar okuyup bu hataları düzeltebilirsiniz.
Borg ve Gall literatür taramasının araştırma probleminin sınırlarının tanımlanmasına, yeni araştırma konuları yakalanabilmesine, daha önce denenmiş fakat işe yaramayan yöntemlerin elenmesine, gelecek çalışmaların neler olabileceğinin belirlenmesine, kullanılabilecek yöntemler açısından fikir edinmeye katkı sağladığını tespit etmişlerdir.
Literatür taramasında genel olarak amaç; çalışmanın hangi bağlamda yürüyeceğinin ve özellikle süregelen çalışmalardan sentez yoluyla hangi boşlukların doldurulmak üzere hedef alındığının gösterilmesidir. Literatür taramasını yapmak için farklı stratejiler bulunmaktadır. Bunlardan birisi; birincil ve ikincil kaynaklardan faydalanmaktır. (Fraenkel ve Wallen’den Aktaran Tunalı).
Birincil kaynaklar: Özgün kitapların veya makalelerin yayınlandığı dergiler; bu kaynak türüne örnek olarak verilebilir. Birincil kaynak olarak tanımlayabileceğimiz kitaplar, çeşitli çalışmaların derlemesi olarak ortaya çıkmayan, tez veya tezlerin kitap olarak basılmadığı, özgün olan çalışmalardır. İkincil kaynaklar: Başka araştırmacıların, araştırma sonuçlarını veren yayınlar bunlara örnek olarak verilebilir. Ansiklopediler, kitaplar ve derleme (review) makalelerinde yazarlar, daha önce yapılmış olan araştırmaları özetlemekte ve sonuçları hakkında bilgi vermektedirler. Ansiklopediler daha önce yapılmış olan araştırmalar sonucunda elde edilen bilgileri de kapsamaktadır.
KAYNAKÇA
Elgünler, Tuğçe; Fener, Tuğba, (2011), İletişim Kalitesini Etkileyen Engeller ve Bu Engellerin Giderilmesi, The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication – TOJDAC
Köroğlu, Serdar (2015), Literatür Taraması Üzerine Notlar ve Bir Tarama Tekniği, GiDB|DERGi
Tonta, Yaşar, (1997), Elektronik Yayıncılık, Bilimsel İletişim ve Kütüphaneler, Türk Kütüphaneciliği, 1997, vol. 11, n. 4, pp. 305-314
YARARLANILAN İNTERNET KAYNAKLARI
https://en.wikipedia.org/wiki/Literature_review
https://www.enago.com.tr/academy
Bir yanıt yazın