- Katılım
- 12 Tem 2024
- Mesajlar
- 5
- Tepkime puanı
- 0
Bugün sizlere ekokırım (ecocide) kavramından bahsedeceğim. Dünyada onlarca aktif çatışma ve bölgesel savaşın yaşandığı bu dönemde, insan ve diğer canlıların yanı sıra savaştan en çok etkilenen “sessiz kurban” doğa oluyor ne yazık ki. Bu gerçeğin farkında olmamızın gerçekten önemli olduğunu düşünüyorum.
Ekokırım Nedir?
Sto Ecocide International adlı örgüte göre ekokırım, geniş çapta ve ciddi çevresel tahribata neden olan insan eylemlerini tanımlayan bir kavramdır. Bu terim, özellikle büyük ekosistemlerin kasıtlı olarak yok edilmesi veya ciddi biçimde zarar görmesi durumlarını ifade eder. En temel anlamıyla “birinin evini yok etmek/ öldürmek” demek, yani şu anda dünyamıza olan şey. Ekokırım, çevreye yönelik büyük çaplı tahribatları içerir ve ormanlar, yaşam alanları, su kaynakları, hava gibi yaşamın vazgeçilmez parçalarının yok edilmesi kadar ciddi boyutlara varır.
Ekokırımın Savaşlarla İlişkisi
Savaşlar sırasında ekokırım, askeri stratejilerin bir parçası olarak çevreye kasıtlı zarar verme biçiminde ortaya çıkabilir. Savaşan taraflar, karşı tarafın kaynaklarını tüketmek ve yerel halkı zor durumda bırakmak amacıyla çevreyi hedef alabilirler. Tarihsel olarak, Vietnam Savaşı’nda kullanılan Agent Orange gibi kimyasal maddeler geniş çaplı orman tahribatına ve sağlık sorunlarına yol açarken, Körfez Savaşı sırasında Kuveyt petrol sahalarının yakılması büyük çevresel felaketlere neden olmuştur.
Güncel Örnekler
Daha güncel olarak, Rusya-Ukrayna Savaşı sırasında Kakhovka Barajı’nın yıkımı korkunç bir sele yol açmış, milyonlarca canlıyı ve ekosistemi olumsuz etkilemiştir. Rusya’nın eylemleri, tarım arazilerinin bozulması ve antipersonel mayınlarla doğayı silah haline getirme gibi dolaylı ve doğrudan çevresel zararlara neden oluyor. Askeri atıklar, yıkılan şehirler ve yok edilen ekipmanlardan kaynaklanan kirlilik çevresel bozulmayı korkunç seviyelere çıkarıyor. Savaştan geriye uzun süreli toksik bir miras ve geri dönüşümü imkansıza yakın koca bir ülke kalıyor – doğası ve içinde yaşayan tüm canlılarıyla.
Houses are seen underwater in the flooded town of Oleshky, Ukraine, Saturday, June 10, 2023. The destruction of the Kakhovka Dam in southern Ukraine is swiftly evolving into long-term environmental catastrophe. It affects drinking water, food supplies and ecosystems reaching into the Black Sea. (AP Photo)
Benzer şekilde, İsrail’in Gazze’de yürüttüğü soykırım beraberinde hayatların, şehirlerin, “evlerin”, temsiliyetin, eğitimin ve kültürün ve tabii ki doğanın yıkımına neden oluyor. Gazze’de milyonlarca ton enkazın şu an başlansa 15 yıl boyunca anca kaldırılacağı yönünde yapılan açıklamalar yıkımın etkisini gözler önüne sererken, biriken çöplerin arasında salgın hastalıklara her gün daha açık hale gelen insanların aynı zamanda temiz içme suyu bulamaması gibi en temel göstergeler savaşın canlı hayatı ve doğa üzerindeki yıkımını en korkunç çıplaklığıyla gözler önüne seriyor.
Bunun yanında İsrail’in Gazze’de ekokırımı nasıl bir savaş aracı olarak kullandığına dair verilebilecek diğer örnekler de şunlar:
Ekokırımın Suç Olarak Tanınması
Peki bunca olumsuz etkiye rağmen ekokırımın suç olarak tanınması için adımlar atılmıyor mu?
Öncelikle küçük bir bilgi vereyim size. Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC), kuruluş statüsü Roma Statüsü olan ve “soykırım, savaş suçları, insanlığa karşı suçlar ve saldırganlık suçu (barışa karşı suç)” olarak dört ana başlıkta “kişileri (devletleri değil)” yargılayan ve bu amaçla kurulmuş ilk kalıcı uluslararası ceza mahkemesi olma özelliğini gösteriyor. Ancak giderek artan bir tonda hem uluslararası iklim NGO’ları ve kuruluşlar hem de farklı devletlerin (özellikle Rusya’nın sebep olduğu yıkım nedeniyle Ukrayna’nın) ekokırımın da bir savaş suçu olarak sayılması ve ICC tarafından ekokırım suçunu işleyen kişilerin yargılanması talebi her geçen gün daha şiddetli duyuluyor uluslararası arenada.
Ekokırımın tanımlanması ve Devlet Taraflarının uzlaşmaya varması zorlu bir süreç çünkü Roma Statüsü’nü değiştirmek için üçte iki çoğunluk gerekiyor. Hukuk uzmanları, ICC’nin karmaşık prosedürleri ve tutarsız mahkumiyetleri nedeniyle ekokırımı kovuşturma konusunda uygun olup olmadığını tartışıyor. Ekokırımı uluslararası hukuka dahil etme çabaları, United for Justice konferansındaki tartışmalar ve Avrupa Parlamentosu’ndaki önerilerle ivme kazanıyor.
Ancak hatırlatmakta fayda var! Ekokırımın bir savaş suçu olarak tanınmasının yanında devletler tarafından da (savaşlar dışında da) suç olarak tanınması özellikle iklim krizi ile mücadelede çok önemli adımların atılması anlamına geliyor. Özellikle çok uluslu şirketlerin sebep olduğu sera gazı emisyonları şu an iklim krizinin gittikçe daha kontrol edilemez olmasının temel sebeplerinden biri. Geçtiğimiz 21 Haziran günü dünya var olduğu günden bugüne en sıcak gün oldu. Bunun ne kadar korkunç birşey olduğunu hepimizin kavraması gerekiyor acilen. Ve biz bu sıcaklık rekorlarının artık her yıl değil her geçen gün tekrar tekrar kırılacağının farkındayız. Tam da bu yüzden ekokırımın uluslararası arenada bir suç olarak kabul edilmesi çevremizle, doğayla olan ilişkimizi çok daha sağlıklı bir noktaya taşımanın da ötesinde iklim krizi ile mücadelede kritik bir öneme sahip.
Kaynakça:
Stop Ecocide Foundation. (n.d.). Stop ecocide: Change the law. Retrieved from https://www.stopecocide.earth/
The Ethicalist. (2023, October 12). Ecocide: The environmental impact of war. Retrieved from https://theethicalist.com/ecocide-the-environmental-impact-of-war/
International Peace Information Service (IPIS). (n.d.). The Ukraine war: Environmental destruction and the question of ecocide. Retrieved from https://ipisresearch.be/weekly-brie...ntal-destruction-and-the-question-of-ecocide/
Al Jazeera. (2024, July 3). Genocide, urbicide, domicide: How to talk about Israel’s war on Gaza. Retrieved from https://www.aljazeera.com/news/2024...omicide-how-to-talk-about-israels-war-on-gaza
Friends of the Earth Scotland. (n.d.). The destruction of Palestine’s environment. Retrieved from https://foe.scot/the-destruction-of-palestines-environment/
DiEM25 Communications. (2024, January 12). The killing of Gaza’s environment. Retrieved from https://diem25.org/the-killing-of-gazas-environment/
Amnesty International. (2023, October). Evidence of Israel’s unlawful use of white phosphorus in southern Lebanon as cross-border hostilities escalate. Retrieved from https://www.amnesty.org/en/latest/n...lebanon-as-cross-border-hostilities-escalate/
International Criminal Court (ICC). (n.d.). The International Criminal Court. Retrieved from https://www.icc-cpi.int/
DiEM25 Communications. (2024, January 12). The killing of Gaza’s environment. Retrieved from https://diem25.org/the-killing-of-gazas-environment/
YouMatter. (n.d.). Multinational companies and global emissions. Retrieved from https://youmatter.world/en/category-environment/multinational-companies-global-emissions/
Okumaya devam et...
Ekokırım Nedir?
Sto Ecocide International adlı örgüte göre ekokırım, geniş çapta ve ciddi çevresel tahribata neden olan insan eylemlerini tanımlayan bir kavramdır. Bu terim, özellikle büyük ekosistemlerin kasıtlı olarak yok edilmesi veya ciddi biçimde zarar görmesi durumlarını ifade eder. En temel anlamıyla “birinin evini yok etmek/ öldürmek” demek, yani şu anda dünyamıza olan şey. Ekokırım, çevreye yönelik büyük çaplı tahribatları içerir ve ormanlar, yaşam alanları, su kaynakları, hava gibi yaşamın vazgeçilmez parçalarının yok edilmesi kadar ciddi boyutlara varır.
Ekokırımın Savaşlarla İlişkisi
Savaşlar sırasında ekokırım, askeri stratejilerin bir parçası olarak çevreye kasıtlı zarar verme biçiminde ortaya çıkabilir. Savaşan taraflar, karşı tarafın kaynaklarını tüketmek ve yerel halkı zor durumda bırakmak amacıyla çevreyi hedef alabilirler. Tarihsel olarak, Vietnam Savaşı’nda kullanılan Agent Orange gibi kimyasal maddeler geniş çaplı orman tahribatına ve sağlık sorunlarına yol açarken, Körfez Savaşı sırasında Kuveyt petrol sahalarının yakılması büyük çevresel felaketlere neden olmuştur.
Güncel Örnekler
Daha güncel olarak, Rusya-Ukrayna Savaşı sırasında Kakhovka Barajı’nın yıkımı korkunç bir sele yol açmış, milyonlarca canlıyı ve ekosistemi olumsuz etkilemiştir. Rusya’nın eylemleri, tarım arazilerinin bozulması ve antipersonel mayınlarla doğayı silah haline getirme gibi dolaylı ve doğrudan çevresel zararlara neden oluyor. Askeri atıklar, yıkılan şehirler ve yok edilen ekipmanlardan kaynaklanan kirlilik çevresel bozulmayı korkunç seviyelere çıkarıyor. Savaştan geriye uzun süreli toksik bir miras ve geri dönüşümü imkansıza yakın koca bir ülke kalıyor – doğası ve içinde yaşayan tüm canlılarıyla.
Houses are seen underwater in the flooded town of Oleshky, Ukraine, Saturday, June 10, 2023. The destruction of the Kakhovka Dam in southern Ukraine is swiftly evolving into long-term environmental catastrophe. It affects drinking water, food supplies and ecosystems reaching into the Black Sea. (AP Photo)
Benzer şekilde, İsrail’in Gazze’de yürüttüğü soykırım beraberinde hayatların, şehirlerin, “evlerin”, temsiliyetin, eğitimin ve kültürün ve tabii ki doğanın yıkımına neden oluyor. Gazze’de milyonlarca ton enkazın şu an başlansa 15 yıl boyunca anca kaldırılacağı yönünde yapılan açıklamalar yıkımın etkisini gözler önüne sererken, biriken çöplerin arasında salgın hastalıklara her gün daha açık hale gelen insanların aynı zamanda temiz içme suyu bulamaması gibi en temel göstergeler savaşın canlı hayatı ve doğa üzerindeki yıkımını en korkunç çıplaklığıyla gözler önüne seriyor.
Bunun yanında İsrail’in Gazze’de ekokırımı nasıl bir savaş aracı olarak kullandığına dair verilebilecek diğer örnekler de şunlar:
- Zaten hasarlı olan kanalizasyon sisteminin kullanılmayacak derecede yıpranması hastalıkların yayılması için çok daha elverişli bir zemin hazırlıyor.
- İsrail’in sonu gelmez bombardımanları sonucu Gazze’deki tarım alanlarının çok büyük bir kısmı kullanılamaz (infertile) hale geldi ve bu tarımı hedef alarak İsrail Gazze halkının kendi kendini besleyebilme ihtimalini ortadan kaldırıyor.
- Bombalardan Filistin’in kültürel bir sembolü olan zeytin ağaçları da nasibini aldı maalesef. 1967’den bu yana İsrail, 800,000’den fazla yerli Filistin zeytin ağacını sökerek toprak erozyonuna ve biyolojik çeşitliliğin kaybına neden olmuştur.
- Ayrıca İsrail’in hukuksuzca beyaz fosfor denen gazı insanlara ve doğaya zarar vermek için kullandığına dair raporlar ve görgü tanıkları var – sosyal medya sayesinde hepimiz görgü tanığıyız aslında. Bu madde insanlar için son derece toksik olup toprak kalitesine zarar veriyor.
Ekokırımın Suç Olarak Tanınması
Peki bunca olumsuz etkiye rağmen ekokırımın suç olarak tanınması için adımlar atılmıyor mu?
Öncelikle küçük bir bilgi vereyim size. Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC), kuruluş statüsü Roma Statüsü olan ve “soykırım, savaş suçları, insanlığa karşı suçlar ve saldırganlık suçu (barışa karşı suç)” olarak dört ana başlıkta “kişileri (devletleri değil)” yargılayan ve bu amaçla kurulmuş ilk kalıcı uluslararası ceza mahkemesi olma özelliğini gösteriyor. Ancak giderek artan bir tonda hem uluslararası iklim NGO’ları ve kuruluşlar hem de farklı devletlerin (özellikle Rusya’nın sebep olduğu yıkım nedeniyle Ukrayna’nın) ekokırımın da bir savaş suçu olarak sayılması ve ICC tarafından ekokırım suçunu işleyen kişilerin yargılanması talebi her geçen gün daha şiddetli duyuluyor uluslararası arenada.
Ekokırımın tanımlanması ve Devlet Taraflarının uzlaşmaya varması zorlu bir süreç çünkü Roma Statüsü’nü değiştirmek için üçte iki çoğunluk gerekiyor. Hukuk uzmanları, ICC’nin karmaşık prosedürleri ve tutarsız mahkumiyetleri nedeniyle ekokırımı kovuşturma konusunda uygun olup olmadığını tartışıyor. Ekokırımı uluslararası hukuka dahil etme çabaları, United for Justice konferansındaki tartışmalar ve Avrupa Parlamentosu’ndaki önerilerle ivme kazanıyor.
Ancak hatırlatmakta fayda var! Ekokırımın bir savaş suçu olarak tanınmasının yanında devletler tarafından da (savaşlar dışında da) suç olarak tanınması özellikle iklim krizi ile mücadelede çok önemli adımların atılması anlamına geliyor. Özellikle çok uluslu şirketlerin sebep olduğu sera gazı emisyonları şu an iklim krizinin gittikçe daha kontrol edilemez olmasının temel sebeplerinden biri. Geçtiğimiz 21 Haziran günü dünya var olduğu günden bugüne en sıcak gün oldu. Bunun ne kadar korkunç birşey olduğunu hepimizin kavraması gerekiyor acilen. Ve biz bu sıcaklık rekorlarının artık her yıl değil her geçen gün tekrar tekrar kırılacağının farkındayız. Tam da bu yüzden ekokırımın uluslararası arenada bir suç olarak kabul edilmesi çevremizle, doğayla olan ilişkimizi çok daha sağlıklı bir noktaya taşımanın da ötesinde iklim krizi ile mücadelede kritik bir öneme sahip.
Kaynakça:
Stop Ecocide Foundation. (n.d.). Stop ecocide: Change the law. Retrieved from https://www.stopecocide.earth/
The Ethicalist. (2023, October 12). Ecocide: The environmental impact of war. Retrieved from https://theethicalist.com/ecocide-the-environmental-impact-of-war/
International Peace Information Service (IPIS). (n.d.). The Ukraine war: Environmental destruction and the question of ecocide. Retrieved from https://ipisresearch.be/weekly-brie...ntal-destruction-and-the-question-of-ecocide/
Al Jazeera. (2024, July 3). Genocide, urbicide, domicide: How to talk about Israel’s war on Gaza. Retrieved from https://www.aljazeera.com/news/2024...omicide-how-to-talk-about-israels-war-on-gaza
Friends of the Earth Scotland. (n.d.). The destruction of Palestine’s environment. Retrieved from https://foe.scot/the-destruction-of-palestines-environment/
DiEM25 Communications. (2024, January 12). The killing of Gaza’s environment. Retrieved from https://diem25.org/the-killing-of-gazas-environment/
Amnesty International. (2023, October). Evidence of Israel’s unlawful use of white phosphorus in southern Lebanon as cross-border hostilities escalate. Retrieved from https://www.amnesty.org/en/latest/n...lebanon-as-cross-border-hostilities-escalate/
International Criminal Court (ICC). (n.d.). The International Criminal Court. Retrieved from https://www.icc-cpi.int/
DiEM25 Communications. (2024, January 12). The killing of Gaza’s environment. Retrieved from https://diem25.org/the-killing-of-gazas-environment/
YouMatter. (n.d.). Multinational companies and global emissions. Retrieved from https://youmatter.world/en/category-environment/multinational-companies-global-emissions/
Okumaya devam et...
Moderatör tarafında düzenlendi: