Bu soru yıllardır dönüyor ve genelde tek bir cümleyle cevaplanmaya çalışılıyor: “Evet döker” ya da “hayır dökmez”. Gerçek bu kadar basit değil.
Önce şunu netleştirelim: Kreatin saç köklerine gidip saç döken bir madde değil. Vücutta kas hücrelerinde enerji üretimiyle alakalı çalışıyor. Yani “kreatin aldım, saçım döküldü” gibi doğrudan bir mekanizma yok.
Olayın çıkış noktası DHT meselesi. Erkek tipi saç dökülmesi olanlar bilir, DHT’ye hassas saç kökleri zamanla incelir. 2009’da yapılan küçük bir çalışmada kreatin kullanan sporcularda DHT seviyesinde artış görülüyor. Buradan sonra internet olayı alıp yürütüyor. Ama problem şu: Bu çalışma tek başına, örneklem küçük ve kimsenin saçının gerçekten dökülüp dökülmediğine bakılmamış.
Bugüne kadar “kreatin saç döker” diye net bir şekilde kanıtlayan düzgün, büyük ölçekli bir çalışma yok. Milyonlarca insan yıllardır kreatin kullanıyor ve saç dökülmesi yaygın bir yan etki olarak geçmiyor. Bu bile tek başına önemli bir veri.
Şu ayrımı yapmak lazım: Kreatin saç dökülmesini başlatmaz. Ama genetik olarak zaten dökülmeye yatkınsan, teorik olarak süreci fark edilir hale getirebilir mi? Bu ihtimal tamamen uydurma da değil. Ama kesin de değil. Yani risk varsa bile herkesi kapsayan bir risk değil.
Pratikte ne oluyor? Bazı insanlar kreatin kullanırken “dökülmem arttı” diyor, bazıları yıllarca kullanıyor gram etkilenmiyor. Burada genetik, hormon hassasiyeti, stres, beslenme gibi bir sürü değişken var. Suçu tek başına kreatine atmak çoğu zaman kolaycılık.
Özetle: Saçı olmayan birinin saçını kreatin dökmez. Saçı dökülecek olanın da dökülmesini tek başına kreatin açıklamaz. Eğer zaten dökülme yaşıyorsan ve kafan rahat etmiyorsa, kullanırken takip edersin. Bir şey fark edersen ara verirsin. Ama “kreatin kesin kel yapar” demek bilimsel olarak boş bir iddia.
Bu kadar. Korku pazarlamasına gerek yok, körü körüne savunmaya da.
Önce şunu netleştirelim: Kreatin saç köklerine gidip saç döken bir madde değil. Vücutta kas hücrelerinde enerji üretimiyle alakalı çalışıyor. Yani “kreatin aldım, saçım döküldü” gibi doğrudan bir mekanizma yok.
Olayın çıkış noktası DHT meselesi. Erkek tipi saç dökülmesi olanlar bilir, DHT’ye hassas saç kökleri zamanla incelir. 2009’da yapılan küçük bir çalışmada kreatin kullanan sporcularda DHT seviyesinde artış görülüyor. Buradan sonra internet olayı alıp yürütüyor. Ama problem şu: Bu çalışma tek başına, örneklem küçük ve kimsenin saçının gerçekten dökülüp dökülmediğine bakılmamış.
Bugüne kadar “kreatin saç döker” diye net bir şekilde kanıtlayan düzgün, büyük ölçekli bir çalışma yok. Milyonlarca insan yıllardır kreatin kullanıyor ve saç dökülmesi yaygın bir yan etki olarak geçmiyor. Bu bile tek başına önemli bir veri.
Şu ayrımı yapmak lazım: Kreatin saç dökülmesini başlatmaz. Ama genetik olarak zaten dökülmeye yatkınsan, teorik olarak süreci fark edilir hale getirebilir mi? Bu ihtimal tamamen uydurma da değil. Ama kesin de değil. Yani risk varsa bile herkesi kapsayan bir risk değil.
Pratikte ne oluyor? Bazı insanlar kreatin kullanırken “dökülmem arttı” diyor, bazıları yıllarca kullanıyor gram etkilenmiyor. Burada genetik, hormon hassasiyeti, stres, beslenme gibi bir sürü değişken var. Suçu tek başına kreatine atmak çoğu zaman kolaycılık.
Özetle: Saçı olmayan birinin saçını kreatin dökmez. Saçı dökülecek olanın da dökülmesini tek başına kreatin açıklamaz. Eğer zaten dökülme yaşıyorsan ve kafan rahat etmiyorsa, kullanırken takip edersin. Bir şey fark edersen ara verirsin. Ama “kreatin kesin kel yapar” demek bilimsel olarak boş bir iddia.
Bu kadar. Korku pazarlamasına gerek yok, körü körüne savunmaya da.
